Bir Halvetî eseri olan Vesile-nâme’nin dil incelemesi

Dil, insanla birlikte ortaya çıkmış, onunla büyümüş, gelişmiş ve değişmiş, hatta dünyadaki pek çok dil de konuşucusuyla yok olmuştur. Bir milletin kültürü, o diliyle yakından ilişkili milli kimliğin belirleyici unsurlarının başında gelir. Şeyhoğlu Derviş Osman tarafından yazılan Vesįle-nâme, 18. yüzyılda kullanılan Türkçenin, özellikle dönemin konuşma dilinin, daha iyi anlaşılabilmesine katkı sağlamak amacıyla incelemesi yapılmıştır. Vesįle-nâme adlı eser, Klâsik Osmanlı Türkçesi döneminin nesir türünde yazılmış, dinî-didaktik bir metindir. Eserin tespit edilen tek nüshası Koç Üniversitesi Dijital Koleksiyonlar bölümünde bulunmaktadır. Eserde Arapça Farsça kelime terkiplerin yanında, ayet hadisler yer almaktadır. Ayrıca hikâyeler, atasözleri, deyimler metin genel itibariyle dili kullanılarak yazıldığı için sade akıcıdır. Genellikle damak uyumu görülmesine rağmen, aykırı durumlar da mevcuttur. dudak uyumuna giren ve/veya girmeye başlayan sözcüklerin bulunması, Türkiye Türkçesine yönelen sürece başlamış olduğunun göstergesi kabul edilebilir. İmla, ses bilgisi biçim incelendiğinde oldukça zengin içeriğe sahip olan bugüne kadar çalışılmamıştır. Bu çalışmada Vesįle-nâme’nin hakkında bilgiler verilmeye çalışılacaktır.